Individuele pelgrimswandeling – zonder bagagevervoer
- Wandelen langs het Olavspad: van Dovre naar Trondheim – 250 km aaneengesloten (gemiddelde afstand per dag: 20 km)
- Dovrefjell
- Trondheim en de Nidarosdom, het dal van de Orkla, de kerken in Voll, Meldal en Skaun
In het voetspoor van pelgrims
Wandelen langs het Olavspad
Fru Amundsen is gestopt maar het doet ons heel erg goed dat ons pionierswerk op het gebied van pelgrimeren in Noorwegen wordt voortgezet door Nordic Pilgrim.
Tijdens deze 16-daagse wandelreis loopt u van Dovre over de kale en ongenaakbare hoogvlakte Dovrefjell en vervolgens door een prachtig cultuurlandschap langs de rivier de Orkla, door bossen en veenmoeras naar de stad Trondheim waar de imposante Nidarosdom staat. Ooit stond in deze kerk de schrijn van Olav de Heilige.
Nidaros als bedevaartsoord
Tijdens de middeleeuwen was het graf van Olav Haraldsson – sinds zijn heiligverklaring in 1031 – het belangrijkste bedevaartsoord in Scandinavië. Vanuit alle windrichtingen maakten pelgrims een voettocht naar Nidaros – de vroegere naam van Trondheim – om te bidden, te danken en boete te doen, maar na de reformatie kwam er een eind aan de pelgrimstochten. In de loop der eeuwen verdwenen de zichtbare sporen van de pelgrims. De huizen waar ze overnachtten vervielen en begroeiing overwoekerde de paden.
Herstel pelgrimroutes
Begin jaren 1990 werd in Noorwegen een aarzelend begin gemaakt met het herstel van deze oude routes en tegenwoordig wandelen moderne pelgrims om talloze redenen langs deze wegen: om te ontsnappen aan de hectiek van alledag, om stil te staan bij het eigen bestaan, op zoek naar fysieke en mentale uitdagingen of gewoon om te genieten van de natuur. Wat het motief ook is, uiteindelijk is de tocht zoveel meer dan een gewone bergwandeling of een toeristische reis. Het is vooral een heel persoonlijke ervaring.
Gemiddeld bedraagt de afstand 20 kilometer en dat vereist een gedegen wandelervaring. De route voert over de hoogvlakte en verder over bospaden, grindwegen, asfalt of graspaden. Hoewel de route stijgt en daalt, hoeft u nergens te klimmen of langs steile afgronden te lopen. U hebt elke dag ruimschoots tijd en mogelijkheid om te genieten van het prachtige landschap.
Overnachten als pelgrims
Langs de pelgrimsroute zijn de afgelopen decennia steeds meer overnachtingsmogelijkheden gerealiseerd voor pelgrims, variërend van uitermate eenvoudig tot comfortabel en luxueus.
Tijdens deze 16-daagse wandeling overnacht u in direct aan de route gelegen pelgrimsherbergen: in een hut op een camping, in traditionele fjellstuer, in authentieke boerderijen of oude voorraadhuizen, in een parochiehuis, in een meer dan eenvoudige hut in de bergen of in een luxe hotel. U maakt kennis met een bijzonder, niet alledaags deel van Noorwegen.
De slaapplaatsen variëren op deze reis enorm. Van de vorstelijke fjellstue Kongsvold met een diner in een schitterende entourage naar de matrassen in de hut Ryphusan – en alles daartussenin. Soms een opgemaakt bed en een verwarmde badkamer, dan weer in uw eigen slaapzak op een veldbed of in een bedstee. Op Ryphusan na heeft elke accommodatie (meestal gemeenschappelijke) badkamers/douches – waar u natuurlijk wel privé gebruik van maakt.
Dag tot Dag
Amsterdam – Oslo – Dovre
Na de rechtstreekse vlucht van Amsterdam naar Oslo reist u verder per trein naar Dovre. Vanaf het station wandelt u naar uw eerste overnachtingsadres (3,7 km), de historische boerderij Budsjord. Deze middeleeuwse boerderij bestaat uit 17 mooi bewaard gebleven gebouwen. Budsjord betekent “het land van de bisschop” en was ooit eigendom van de bisschop van Nidaros.
Bij de kerk van Dovre – de enige houten kerk in Noorwegen die met leisteen is bekleed – staat een mijlpaal die vertelt dat het hier nog precies 250 kilometer is naar Nidaros.
Budsjord – Fokstugu (14,4 km)
Vandaag begint u aan de beklimming van Dovrefjell. Tijdens de Middeleeuwen was de reis over Dovrefjell waarschijnlijk het meest gevreesde traject van een pelgrimstocht. Op de kale hoogvlakte hebben weer en wind vrij spel en het gebied was berucht om de vele overvallen door rovers. U volgt de oude koningsweg tot aan het hoogste punt van vandaag: Allmannrøysa (1210 meter boven zeeniveau). Eeuwenlang hebben mensen een steen op deze stapel gelegd als ze dit punt passeerden, maar nu heeft de oude weg de status van monument gekregen en is het leggen van stenen hier niet meer toegestaan. Vanaf Allmanrøysa rest nog een afdaling van ruim 6 kilometer naar de fjellstue Fokstugu.
Al in de 12e eeuw gaf koning Eystein Magnusson (1088-1123) de opdracht fjellstuer (berghutten) te bouwen op Dovrefjell opdat pelgrims onderweg naar Nidaros daar onderdak konden vinden. De huidige Fokstugu fjellstue stamt uit de jaren 1880. Dagelijks wordt in de huiskapel Guds Huset de mogelijkheid geboden deel te nemen aan het voor pelgrims traditionele getijdengebed.
Fokstugu – Hageseter (19,6 km)
U loopt weer terug naar de andere kant van de E6 en volgt het pad langs de rivier Foksåa omhoog door het Foksådal. Het eerste stuk brengt u weer boven de boomgrens, maar later wandelt u vooral tussen berkenboompjes. Onderweg geniet u van het grandioze uitzicht over Dovrefjell en het natuurreservaat Fokstumyra, het bekendste vogelreservaat van Noorwegen. Na de aanleg van de spoorlijn Dovrebanen trokken veel vogels hier weg, maar de beschermde status en maatregelen wisten het tij te keren. In 2005 werden 168 vogelsoorten geregistreerd. De blauwborst, kemphaan, watersnip, tureluur, bosruiter, groenpootruiter en grauwe franjepoot zijn veel voorkomende soorten.
Uiteindelijk bereikt u het meer Avsjøen, dat u aan de oostkant passeert. Het gebied wordt hier steeds drassiger, dus loopplanken zijn hier meer dan welkom. Door een mooi en gevarieerd terrein bereikt u Hageseter, waar u vannacht verblijft.
Hageseter – Kongsvold (16,4 km)
Al na anderhalve kilometer bereikt u Veslehjerkinn; dit gebied was al tijdens de Vikingtijd bewoond. Hier stond het eerste sælehus – een veilig onderkomen voor pelgrims en reizigers – eveneens gebouwd in opdracht van koning Eystein Magnusson.
Bij Hjerkinn, op een hoogte van 965 meter, staat de Eysteinkyrkja. De kerk uit 1969 is vormgegeven naar de nationale berg van Noorwegen, Snøhetta. U volgt de oude koningsweg over Hjerkinnhø en passeert na enkele kilometers het hoogste punt (1288 m) met een mooi uitzicht op Snøhetta en Rondane. De drie Knutshøene (Søndre, Midtre en Nordre), vlak bij Kongsvold, zijn beroemd om hun rijke bergflora. Meer dan 420 planten zijn in deze omgeving geregistreerd en het merendeel is terug te vinden in de botanische tuin bij Kongsvold Fjellstue.
Kongsvold
In het 1670 kreeg Kongsvold Fjeldstue een officiële status als fjellstue. Destijds heette de fjellstue Holet en stonden de gebouwen 2 kilometer verder naar het noorden in Drivdalen. Na een lawine werd in 1701 besloten de gebouwen te verplaatsen naar hun huidige plek en in 1704 besloot koning Fredrik IV dat de fjellstue de naam Kongsvold zou krijgen.
U verblijft vannacht in dit ‘vorstelijke’ onderkomen en geniet van een speciaal pelgrimsdiner in de historische eetzaal.
Kongsvold – Ryphusan (21 km)
De laatste dag op Dovrefjell begint met een wandeling parallel aan de E6 over een wat moeilijker begaanbaar pad naar het begin van de zogeheten Vårstigen. Vårstigen betekent letterlijk ‘voorjaarspad’’. Het beruchte pad werd gebruikt als de route door het dal na de winter door het vele smeltwater niet gebruikt kon worden.
De beklimming naar het uitkijkpunt bij Tingsvaet – het hoogste punt van de Vårstigen – is steil, maar het uitzicht is de moeite waard. Met een beetje geluk kunt u aan de andere kant van de E6 muskusossen ontdekken. Hierna wordt het terrein vlakker en wandelt u door het bos naar de Drivstusætra. Dan gaat het weer omhoog en na de brug over de rivier Vårstigåa verlaat de pelgrimsroute de Vårstigen. Boven de boomgrens wordt het weer wat minder steil en wandelt u relatief gemakkelijk nog ongeveer 10 kilometer door het Vinstradal naar Ryphusan. De pelgrimsherberg is ondergebracht in een voormalige stal waar u op matrassen overnacht. Waarschijnlijk deelt u het onderkomen met andere pelgrims. Er zijn wat levensmiddelen te koop in Ryphusan, maar voor de gelegenheid kunt u ook uw toevlucht nemen tot een gevriesdroogde buitensportmaaltijd.
Ryphusan – Oppdal (27 km)
Vanaf Ryphusan daalt u verder af door het Vinstradal – een rivierdal met aan weerszijden steile bergwanden. U loopt grotendeels parallel aan de rivier de Vinstra en na ongeveer 12 kilometer passeert u de pelgrimskapel St. Mikael. Deze kapel is hier in 2012 gerealiseerd, opdat pelgrims de mogelijkheid hebben tijdens hun tocht een moment van stilte in te bouwen en ruimte hebben om te mediteren. De kapel heeft zijn naam te danken aan een bronzen figuurtje van de aartsengel Michael dat ongeveer 500 meter van de kapel is gevonden in het grafveld Rise. In de kapel is een replica van de ‘Rise-engel’ te zien.
Door bos, langs akkers en boerderijen loopt u in de richting van Oppdal. Langs het Vang grafveld met meer dan 750 grafheuvels uit de Vikingtijd bereikt u de kerk van Oppdal en dan is het nog een klein stukje naar het centrum van Oppdal.
U verblijft 2 nachten in het Oppdal Gjestetun in een kamer met eigen douche en toilet, op basis van logies met ontbijt/lunchpakket. In Oppdal zijn diverse winkels en horecagelegenheden.
Oppdal
Vandaag kunt u uitrusten van de inspanningen van de afgelopen dagen. Wellicht een mooie gelegenheid om nog eens naar het grafveld Vang te gaan voor de rondwandeling die daar is uitgezet of in het centrum van Oppdal rond te kijken.
Oppdal – Langklopp Fjellgård (21,7 km)
Nadat u de apartementencomplexen rond Oppdal achter u hebt gelaten, wandelt u verder door cultuurlandschap en bossen, omgeven door een mooi berggebied. Het is geen moeilijke wandeling; over typisch Noorse grusveier, afgewisseld met graspaden, wandelt u naar het volgende overnachtingsadres, Langklopp Fjellgård. Onderweg hebt u regelmatig mooie uitzichten over het dal aan uw rechterkant.
Langklopp Fjellgård – Stamnan (20 km)
De tocht van vandaag voert door het mooie Orkladal – de rivier slingert door een cultuurlandschap met op de berghellingen uitgestrekte naaldbossen. Tot aan Skjepphaugen, waar u de rivier oversteekt, daalt u voornamelijk af. Na de brug kunt u kiezen tussen een steile beklimming met mooie uitzichten over het dal of een vlakke wandeling langs de oever van de Orkla.
De laatste 2 kilometer wandelt u parallel aan rijksweg 700 naar de boerderij en pelgrimsherberg Meslo Gård, waar u de nacht doorbrengt en hartelijk wordt ontvangen door uw gastvrouw Ingrid.
Stamnan-Hol (22,3 km)
Door het bos bereikt u Rennebu. Voor een bezoek aan de kerk moet u daar even de route verlaten. De Rennebu-kerk uit 1669 is de oudste van de vijf Y-vormige kerken in Noorwegen. In de museumwinkel Gammelbua på Voll is ook een informatiecentrum voor pelgrims ondergebracht. Het winkeltje, dat tot van 1871 tot 1970 dienst heeft gedaan, is nostalgisch ingericht met koopwaar van weleer.
Na Rennebu volgt u een kilometer rijksweg 700 en dan klimt u weer langs de berghelling omhoog. Onderweg passeert u enkele oude boerderijen – zogeheten trønderlån – de typische stijl van grote en middelgrote boerderijen in Trøndelag. De woonhuizen zijn nooit meer dan 5 tot 6 meter diep, maar kunnen wel 40 meter breed zijn. Nieuwe generaties en moderne eisen aan woonstandaard leidden tot steeds verdere uitbouw in de breedte. Als u terug bent op de doorgaande weg, is het nog een paar kilometer naar het overnachtingsadres, Segard Hoel.
Hol – Løkken Verk (19 km)
Ook vandaag een mooie etappe langs de Orkla, door Meldal naar het mijndorp Løkken Verk, veelal over vlakke grusveier, asfalt en graspaden, maar na Meldal en Malmplassen wachten er ook een paar steile klimmetjes.
U wandelt onder andere door het Meldal Bygdemuseum; een openluchtmuseum met zo’n 20 oude gebouwen; u krijgt hier een mooi beeld van de traditionele bouwstijl in dit deel van Noorwegen. Verderop bereikt u Olskastet. De hoef van het paard van Olav de Heilige zou hier een afdruk in de rotsen hebben achtergelaten, maar enkele decennia geleden verdwenen deze sporen met de aanleg van de weg. Tegenwoordig getuigt alleen nog de naam Olskastet van dit mirakel. Langs fv 700 is een Olavsbron waar u uw waterfles kunt vullen.
Ongeveer 6 kilometer verder bereikt u Løkken Verk. Hier werd in 1652 kopererts gevonden. Twee jaar later werd de eerste mijn geopend en de volgende 333 jaar werd hier erts gedolven. Lag eerst het zwaartepunt bij het delven van kopererts, later kwam daar ook zwavel, zink, zilver en goud bij. In 1908 werd ten behoeve van het ertstransport de spoorlijn Thamshavnbanen in gebruik genomen. In 1987 werden de mijnen gesloten. U overnacht in het motel Sans Bergmannskroa.
Løkken Verk – Gumdalen (9 km)
Een korte etappe vandaag, dus eigenlijk een halve rustdag. Bij Malmplassen wordt u nog eens aan de mijnindustrie herinnerd en ziet u enkele overblijfselen van de oude smeltoven staan. Hier staat ook een mijlpaal die aangeeft dat het nog 61 kilometer is naar Nidaros.
U overnacht in de stabbur – een voormalig voorraadhuis – op de boerderij Gumdal. U hebt hier de beschikking over een keuken, maar er worden geen maaltijden geserveerd. In Løkken Verk kunt u alvast boodschappen doen en deze meenemen.
Gumdalen – Skaun (21 km)
Nadat u het meer Solsjøen en de boerderij Korslia bent gepasseerd bereikt u een als ‘huiskamer’ ingerichte schuilhut. Een prima plek voor een pauze. Daarna begint een tocht door een prachtig en verlaten veengebied. Dit was de route die in de zomer door de pelgrims werd gebruikt, ’s winters liepen ze hoger langs de helling door de sneeuw. Hier groeit veel multe , bij ons berg- of kruipbraam genoemd – maar let op: rode vruchten zijn niet rijp, pas in augustus kleuren ze oranje-geel en zijn ze eetbaar.
Na een paar kilometer verlaat u het drassige gebied weer en wandelt u over bospaden en grusveier naar Skaun. In de beroemde historische roman van Sigrid Undset begon Kristin Lavransdochter bij de romaanse kerk van Skaun aan haar pelgrimstocht naar Nidaros.
U overnacht in het parochiehuis in Skaun. In een van de zalen zijn speciaal voor pelgrims veldbedden neergezet. U kunt er ook gebruik maken van de keuken. In Skaun is een supermarkt.
Skaun – Øysanden (18 km)
De mijlpaal naast het parochiehuis in Skaun vermeldt dat het nog 38 kilometer is naar de Nidarosdom in Trondheim.
U wandelt eerst naar de historische plek Husaby, vooral bekend geworden door het boek over Kristin Lavransdochter. Na haar huwelijk met Erlend woonde Kristin hier op de boerderij van haar echtgenoot.
Tussen akkers en weilanden wandelt u in de richting van de rivier de Gaula. Bij de camping belt u de eigenaar van Sundet Gård, John Wanvik, en tegen de tijd dat u aan de oever van de Gaula staat, is hij naar de overkant geroeid om u op te halen. U overnacht in de schitterend gerestaureerde stabbur op zijn boerderij.
Øysanden – Trondheim (20,9 km)
In de eerste kilometers van de laatste etappe naar Trondheim wacht u nog een korte, maar pittige beklimming. Later loopt u door een bosgebied en uiteindelijk door de straten van Trondheim naar de Nidarosdom, het doel van deze pelgrimswandeling.
Een jaar na zijn dood werd Olav Haraldsson in Nidaros begraven. Eerst werd boven zijn graf een houten kapel gemaakt maar in 1070 liet koning Olav Kyrre deze kapel vervangen door een stenen kerk – het begin van de huidige kathedraal.
Achter de domkerk staat de Nidaros Pilegrimsgård. Hier brengt u de nacht door. ’s Avonds geniet u bijvoorbeeld van een heerlijk pelgrimsmenu in het gezellige restaurant Skydsstation in de oude wijk Bakklandet (niet inclusief).
Trondheim – Amsterdam
Na het ontbijt in de Pilegrimsgård is er nog gelegenheid om de stad te bezoeken. In de loop van de middag vertrekt u naar de luchthaven voor de terugreis naar Nederland.
Hopelijk kijkt u met een voldaan gevoel en veel plezier terug op deze prachtige wandelreis!
